Flipperkasten, ook wel pinball machines genoemd, hebben een rijke en fascinerende geschiedenis. Wat ooit begon als een eenvoudige mechanische kast met een paar knikkers en obstakels, is uitgegroeid tot een iconische vorm van amusement. Flipperkasten zijn vooral in Amerika en Europa lange tijd een populaire vrijetijdsbesteding geweest en kennen tot op de dag van vandaag nog een trouwe schare fans. Maar hoe is dit spel ontstaan, waar zijn de grootste speelhallen te vinden, en wat maakt een goede speler? In dit artikel duiken we in de geschiedenis, de populariteit en de hedendaagse beleving van pinball.
De oorsprong van de Flipperkast
De eerste voorlopers van flipperkasten dateren uit de 18e eeuw in Frankrijk, waar een spel genaamd “Bagatelle” werd gespeeld. Dit spel bestond uit een houten plank met spijkers en een bal die met een keu moest worden geraakt. De eerste echte pinball machine zoals we die nu kennen, werd in 1931 geïntroduceerd door de Amerikaanse uitvinder David Gottlieb. Zijn spel “Baffle Ball” werd een groot succes en inspireerde andere fabrikanten om hun eigen versies te maken. In 1947 introduceerde de beroemde flipperkastenproducent Williams het concept van de flippers, waardoor spelers actief invloed konden uitoefenen op het spel. Dit was de geboorte van de moderne flipperkast.
De gouden jaren
Pinball bereikte zijn hoogtepunt in populariteit tussen de jaren ‘50 en ‘80. In de jaren ’70, met de komst van elektronische componenten en digitale displays, werden flipperkasten nog spannender en dynamischer. De machines kregen geluidseffecten, lichtshows en complexe spelmechanieken, waardoor ze steeds aantrekkelijker werden voor spelers. Tegelijkertijd ontstonden de eerste grote hallen, vooral in Amerika, waar mensen massaal naartoe trokken om te spelen.
De Amerikaanse Pinball Hall
Een echte Amerikaanse pinball hal is te herkennen aan rijen en rijen flipperkasten die flitsen en zoemen, gecombineerd met de geur van popcorn en arcade-lampen die de ruimte verlichten. In deze hallen staan vaak tientallen tot honderden machines, variërend van klassieke modellen uit de jaren ‘60 tot de nieuwste high-tech versies. Een van de bekendste hallen ter wereld is de Pinball Hall of Fame in Las Vegas.
Pinball Hall of Fame in Las Vegas
De Pinball Hall of Fame in Las Vegas is een waar paradijs voor flipperkast liefhebbers. Hier staan meer dan 200 werkende kasten, waarvan sommige zeldzame en vintage exemplaren zijn. Bezoekers kunnen hier spelen op klassieke kasten zoals “Addams Family”, “Medieval Madness” en “Twilight Zone”. Daarnaast zijn er ook arcadegames en andere retro-spellen beschikbaar. De opbrengst van de hal gaat grotendeels naar goede doelen, waardoor het niet alleen een geweldige plek is om te spelen, maar ook om iets terug te geven aan de gemeenschap.
Flipperkasten in Nederland
De eerste flipperkasten kwamen in de jaren ‘50 naar Nederland en werden al snel een populair tijdverdrijf in cafés en speelhallen. Vandaag de dag zijn flipperkasten nog steeds te vinden in sommige cafés, amusementscentra en gespecialiseerde hallen. De grootste flipperhal van Nederland is Dutch Pinball Museum in Rotterdam, waar tientallen speelbare machines staan en bezoekers meer kunnen leren over de geschiedenis van pinball. Een andere tip is Gamestate waar meer gevarieerde skill games gespeeld kunnen worden naast flipperkasten.
Technieken om een hoge score te behalen
Om een hoge score te behalen, moet je niet alleen geluk hebben, maar ook strategie gebruiken. Hier zijn enkele belangrijke technieken:
- Ball Control: Gebruik de flippers niet om willekeurig op de bal te slaan, maar probeer deze te vangen en te mikken.
- Nudging: Door de kast subtiel te bewegen, kan de bal in een gunstige positie worden gebracht, maar pas op voor een “Tilt”!
- Multiball Strategie: Veel machines hebben een multiball-modus waarmee spelers meerdere ballen tegelijkertijd in het spel hebben. Focus op het raken van de belangrijkste targets om de hoogste punten te scoren.
Pinball competities en toernooien
Er zijn wereldwijd veel competities, met als hoogtepunt de IFPA (International Flipper Pinball Association) toernooien in de VS. In Nederland worden er ook regelmatig toernooien gehouden, bijvoorbeeld in het Dutch Pinball Museum en andere speelhallen. Om mee te doen aan een competitie moet je je meestal inschrijven via een officiële organisatie zoals IFPA of lokale flipperverenigingen. Spelers worden gerangschikt op basis van hun prestaties en kunnen punten verdienen om hoger in de wereldranglijst te komen.
Populairste Flipperkasten
Sommige kasten zijn tijdloos en blijven populair onder spelers. Enkele van de meest geliefde machines zijn:
- The Addams Family (1992) – De best verkochte flipperkast aller tijden.
- Medieval Madness (1997) – Een favoriet vanwege zijn humor en uitdagend spel.
- Twilight Zone (1993) – Bekend om zijn complexe gameplay en extra flippermechanismen.
- Star Wars (1992 en 2017) – Verschillende edities met thema’s uit de Star Wars-films.
Mijn persoonlijke favoriet is de kast Jaws, voor mij is Jaws ook de beste film aller tijden in zijn genre. Daarnaast worden er echte beelden uit de iconische film gebruikt en de mooi ontworpen haai maakt het helemaal af. Zie de foto’s hieronder.
Wat kost een Flipperkast voor thuis?
Als je zelf een flipperkast thuis wilt hebben, hangt de prijs af van het model en de staat van de machine. Tweedehands flipperkasten beginnen rond de €2000, terwijl gloednieuwe machines van fabrikanten zoals Stern of Jersey Jack Pinball kunnen oplopen tot €10.000 of meer. Limited edition machines of vintage modellen kunnen nog duurder zijn.
Flipperkasten hebben een lange en boeiende geschiedenis, van eenvoudige mechanische spellen tot de geavanceerde digitale machines van vandaag. Hoewel de populariteit van pinball in de jaren ‘90 afnam door de opkomst van videogames, blijft het een geliefde hobby onder verzamelaars en arcadefans. Met de heropleving van speelhallen en de groei van competitief pinball, blijft deze nostalgische game springlevend. Of je nu speelt in een café, een flipperhal in Las Vegas of meedoet aan een toernooi, pinball blijft een tijdloos en meeslepend spel voor jong en oud.
